Portaalsite voor de échte zeeaquariaan

Zoeken op de site

Wat eten onze anemonen?

Wat eten onze anemonen?

Wat eten onze anemonen?

De meesten onder ons hebben wel één of andere anemoon in het aquarium, al of niet bewoond door anemoonvissen of symbiosekrabben.

Maar welk voedsel moeten we deze dieren aanbieden om ze gezond en in optimale conditie te houden?

alt

Heteractis magnifica in symbiose met Amphiprion ocellaris met eiafzetting
(Foto: Germain Leys)

Jammer genoeg is het dieet van tropische zeeanemonen niet precies gekend. Maar het onderzoek naar zeeanemonen die in gematigde wateren leven kan ons aanwijzingen geven hoe we deze prachtige dieren in gevangenschap moeten voederen.

Onderzoekers aan de West-kust van Amerika hebben de voedselvoorkeur voor een aantal lokale anemonen ontdekt: Urticina columbiana eet kwallen terwijl zijn neef, U. piscivora vissen eet en U. grebelnyi  zeeëgels en manteldieren verkiest.

Een andere grote anemoon in het gebied, Cribrinopsis fernaldi eet zwemmende kammosselen, terwijl de grotere soort Metridium farcimen klein plankton verkiest. De soort Anthopleura elegantissima specialiseert zich op eendenmossellarven in de lente, maar zal ook plankton eten. Zijn grotere aanverwant, A. xanthogrammica  eet mosselen die losgekomen zijn van hun vaste standplaats.

De meeste soorten, met bepaalde uitzonderingen zoals Metridium farcimen zullen vaak andere dingen eten als zij iets anders in de zee kunnen vangen of als een alternatief in het aquarium aangeboden wordt.


In tegenstelling met de gematigde zeewateranemonen is er vrijwel niets gekend over de natuurlijke diëten van tropische anemonen. Dit kan gedeeltelijk op twee misvattingen worden gebaseerd: de heldere wateren van het koraalrif bevatten weinig voedsel of de aanwezigheid van zooxanthellae in het weefsel van de anemonen betekent dat gevangen voedsel niet echt noodzakelijk is. Maar een belangrijke reden voor het gebrek aan gegevens is de relatieve schaarste van anemonen.

Vele koraalrifgebieden hebben (of hadden, afhankelijk van of zij voor de aquariumhandel zijn geoogst) anemonen die in mindere aantallen voorkomen zoals anemonen in gematigde gebieden, zodat de onderzoekers niet geopteerd hebben om hen te onderzoeken. Bovendien zijn deze anemonen vaak zeer groot en hebben een serie van afleggers die hen omringen, hetgeen laboratorium- en veldwerk bemoeilijkt. Om welke reden dan ook, er werd weinig onderzoek naar gedaan.

Nieuw licht op tropische soorten

Het recente gebruik van kleine zooxanthella-anemonen heeft nieuw licht geworpen op het onderzoek naar de voedselgewoonten van tropische zeeanemonen. De wetenschappers hebben onderzoek verricht op twee soorten anemonen die veel voorkomen in onze koraalrifaquaria, namelijk Aiptasia pallida  en A. pulchella. Zij zijn klein, zodat zij in laboratoriumomstandigheden goed te bestuderen zijn en zij hebben geen vissen of schaaldieren als symbiose. Het is eenvoudig om er een paar honderdduizend te verzamelen. Dat  zij bijna onmogelijk uit te roeien zijn en uiterst vruchtbaar zijn biedt ook voordelen voor de onderzoekers. Tenslotte zijn ze een goed fysiologisch model voor alle tropische anemonen. Waarschijnlijk zullen wij dus in de toekomst meer informatie kunnen bekomen over de voedingsgewoonten van onze anemonen.

De grondbeginselen van het voedsel

Twee belangrijke en duidelijk verschillende voedseltypes zijn onontbeerlijk voor de anemonen, namelijk „energievoedsel“ en „structureel voedsel“. Wij weten dit omdat ALLE cellen (dier, plant, alg, bacterie of schimmel) deze twee soorten voedsel nodig hebben. Het „energievoedsel“ is noodzakelijk om taken uit te voeren, terwijl het “structurele voedsel” de grondstoffen van de groei zijn. Beide types van voedsel worden zeer verschillend verwerkt door de cellen en zijn essentieel voor de overleving van het organisme.

Het energievoedsel


alt
Stichodactyla haddoni (Foto: Germain Leys)

Het „energievoedsel“, de koolhydraten (zetmeel, suikers) en de lipiden (vetten), zijn voor mensen en zeeanemonen hoofdzakelijk identiek. Onderzoek heeft aangetoond dat de zeeanemonen de noodzakelijke spijsverteringsenzymen hebben om zowel vetten als koolhydraten in hun definitieve suikercomponenten op te splitsen.

Hoewel de meest besproken suiker “glucose”, of “druivensuiker” is, zijn er heel wat andere suikers die in om het even welke cel worden gevonden en die met glucose vergelijkbaar zijn.

De suikers hebben één belangrijke gemeenschappelijke eigenschap: zij kunnen door fotosynthese door planten of plantaardigen gemaakt worden. Hiervoor gebruiken ze de elektromagnetische energie die door zonlicht wordt geleverd. Deze organismen kunnen door middel van een paar molecules kooldioxide en water en door een proces dat bijna magisch schijnt, beiden samenbinden om een glucosemolecule te vormen. In dit chemisch proces worden de zuurstofmoleculen als afval uitgestoten.

Het belangrijke om te onthouden is dat de licht-energie die wordt gebruikt om de glucosemolecule te maken in die molecule als chemische energie behouden blijft om de molecule als het ware samen te houden. Het maken van glucose neemt dus heel wat energie in beslag, zodat als de glucose later op één of andere manier wordt gedemonteerd, al die energie wordt vrijgegeven, en door het dier kan gebruikt worden om een taak uit te voeren.

Het fundamentele gebruik van suiker is dus energie maken door kooldioxide en water samen te binden. Wanneer de energie wordt vereist, wordt het synthetische proces omgekeerd; de suikers worden gecombineerd met zuurstof en, in een complexe reeks reacties, in kooldioxide en water opgesplitst terwijl de opgeslagen energie in de cel wordt vrijgegeven. Niet als licht maar in plaats daarvan geven ze de energie op het juiste tijdstip vrij als de anemoon het nodig heeft. De zuurstof die daarbij ontstaat wordt door de anemoon gebruikt om als het ware een “aerobe ademhaling” te creëren. Deze aerobe ademhaling voorziet de anemoon van de nodige energie voor alles wat ze doet. Om die reden is het belangrijk dat er een voldoende zuurstofrijke stroming rond de anemoon voorhanden is.

Het structureel voedsel

De dieren moeten ook structureel voedsel als grondstoffen verwerven en verwerken, die zullen gebruikt worden om weefsels te maken of te repareren.

De primaire types van structureel voedsel zijn proteïnen, aminozuren en mineralen, zoals calciumcarbonaat. Hoewel vele lagere dieren opgeloste mineralen uit het water kunnen absorberen, kunnen de vereiste mineralen ook verkregen worden door de spijsvertering van prooi-organismen. De proteïnen en de eiwitcomponenten worden hoofdzakelijk verkregen door prooien te eten en te verteren. Sommige, maar niet alle lagere dieren kunnen sommige stikstofhoudende producten, vaak ammoniumionen, ook uit het water absorberen.

De twee hierboven beschreven voedselcategorieën zijn fundamenteel verschillend en het voedsel van één categorie kan niet in een andere worden omgezet. Bijvoorbeeld, de enige chemische elementen die suikers en vetten bevatten, zijn koolstof, waterstof en zuurstof terwijl het voornaamste chemische element dat in proteïnen wordt gevonden, stikstof is. Hoewel veel andere chemische producten in proteïnen kunnen worden gevonden, wordt de essentiële ruggegraat van elke eiwitmolecule samengesteld uit stikstof.

Voor alle dieren moeten er minstens twee verschillende types van voedsel aanwezig zijn. Met uitzondering van de plankton-etende soorten, lijkt het aanvankelijk dat elk van deze anemonen voedsel eet dat bijna geheel „structureel voedsel.“ is  Maar dat is niet het geval. De dieren die mosselen en kammosselen eten, bijvoorbeeld, ontvangen een aanzienlijke hoeveelheid energievoedsel van het plankton dat de mosselen en de kammosselen hebben gegeten en dat in suikers en proteïne kan worden opgesplitst. Bovendien zullen alle roofdieren om het even welke vetten in hun prooi, zoals bijvoorbeeld eierdooiers van koralen en kleine kreeftachtigen, direct in energievoedsel opsplitsen, zodat zij een goed uitgebalanceerd dieet krijgen.

Praktische aspecten van de voeding van de zeeanemoon

Zoals met de meeste dieren die in aquariums worden gehouden, kunnen de zeeanemonen door hun gedrag en reacties op hun milieu aan de aquariaan belangrijke informatie verstrekken over hun verzorging.

Omdat het echter zeer eenvoudig geconstrueerde dieren zijn, is hun diversiteit van gedragingen erg klein, zodat het moeilijk is om te bepalen welke gedragsreacties aan om het even welk bepaald probleem te wijten zijn. Eén bepaalde reactie of gedrag van de anemoon kan aan de grondslag liggen van verschillende problemen. In de meeste gevallen speelt de tijd een cruciale rol, zodat het noodzakelijk is om het even welk probleem snel op te lossen of te verbeteren vóór het dier afsterft.

Jammer genoeg, betekenen de hevigste reacties, zoals weigering om zich vast te maken of uitstulping van de darm of maag over het algemeen dat het dier reeds sterft of de voorwaarden in het aquarium zo slecht zijn dat het dier in een korte tijd zal sterven. Andere reacties zoals voortdurende beweging, periodiek loslaten, of zich terugtrekken in de stenen, zijn indicaties die wijzen op ontoereikend voeden

Door het transport en de distributie zijn nieuw aangekochte zeeanemonen vaak zeer gestresseerd, bijna tot aan het dodelijke. Zij hebben vaak veel van hun reserves opgebruikt om hen aan de nieuwe condities aan te passen. Door ontoereikende verzorging en voeding kunnen dieren die al geruime tijd in het aquarium zijn toch nog in slechte conditie zijn.

Wat zijn de juiste condities voor het houden van tropische zeeanemonen? De optimale aquariumcondities zijn een temperatuur van 25°C tot 27°C en een zoutgehalte van 35 tot 36 Ppm. Zowel koudere als warmere temperaturen zullen de dieren stresseren. Een dier onder 25°C wordt gehouden heeft een metabolisme dat slechts op de helft zal functioneren van het optimale en het dier zal zich niet snel genoeg kunnen aanpassen aan wisselende condities voor het te laat is. Bovendien moet het water van het aquariumsysteem goed worden gefiltreerd, voldoende zuurstof bevatten, en het dier moet behoorlijk worden verlicht.

Plaatsing in het Aquarium

Tot slot moet het dier een juiste standplaats in het aquarium hebben. Zo zal bijvoorbeeld Heteractis magnifica een sterke stroming vereisen, terwijl Entacmaea quadricolor zeer weinig stroming nodig heeft. Deze laatste leeft typisch met een in een spleet of een hol verborgen voet terwijl enkel de tentakels of de tentakeluiteinden zichtbaar zijn. De laatstgenoemde soort zal het dus niet goed doen in sterke stroming, ongeacht alle andere goede zorgen die we toedienen aan het dier. Bovendien zal een te sterke of te intense verlichting het dier doen terugtrekken tussen de stenen, waar het vervolgens zal omkomen. De ervaren aquariaan moet derhalve het juiste microklimaat creëren alvorens het dier wordt aangekocht en ingebracht.

alt

Heteractis magnifica in symbiose met Neopetrolisthes maculatus (foto: Germain Leys)

Zodra aan de juiste voorwaarden wordt voldaan qua water- en stromingscondities, is voeding de belangrijkste factor in de verzorging van deze dieren, maar tot op heden is het niet mogelijk om in onze aquaria het natuurlijke dieet aan te bieden. Gelukkig, zijn de dieren niet al te kieskeurig, en veel verschillend voedsel wordt aanvaard. Het is vaak noodzakelijk om verscheidene voedselsoorten te proberen om te zien welk voedsel door de dieren wordt opgenomen en welke voedselsoorten worden verworpen.

Biedt gehele dode zeevissen aan (vermijd zoetwatervissen, zoals „voeder“ goudvis), gehele garnalen, pijlinktvis of tweekleppig schelpdiervlees en kunstmatig voedsel, zoals korrels of goed ontdooid gekubeerd bevroren voedsel.

Als een bepaalde soort voedsel herhaaldelijk wordt verworpen, biedt het dan niet meer aan. Geef het voedsel kort aan de mond in het midden van het dier. Indien nodig kan de stroming in het aquarium verminderd worden, om te verzekeren dat het dier een kans heeft om het voedsel te grijpen. Als het voedsel aanvaard werd, zal het dier door het te vangen en het binnen te nemen antwoorden. Geef indien mogelijk volledige prooidieren, dus niet alleen spiervlees, want de anemonen kunnen de extra voedingsmiddelen in de ingewanden en de skeletten van de prooidieren goed gebruiken en zelfs nodig hebben.

Doelgericht voederen.

Tenzij de anemoon vrij klein is, is het noodzakelijk om het dier doelgericht te voederen om ervoor te zorgen dat het genoeg voedsel eet. De dieren kunnen in hun natuurlijke habitat overleven, omdat ze veel groter zijn dan in onze aquaria. De anemonen in gevangenschap in onze aquaria zullen zeker pekelgarnalen, mysis, of gemalen vissen lusten, maar dergelijk voedsel is in onze aquaria over het algemeen ontoereikend aanwezig zodat een gerichte voedering noodzakelijk is.

De hoeveelheid voedsel dat u moet aanbieden is doorgaans vrij groot  en zal van soort tot soort variëren en afhangen van de grootte van het dier. Bijvoorbeeld, de volwassen tapijtanemoon Stichodactyla haddoni, moet om de andere dag gevoed worden met één of twee opgehoopte soeplepels dode lansvissen of in stukken gehakte spiering.

alt

Stichodactyla haddoni (Foto: Germain Leys)

Het “afval” van de anemoon

De anemonen bevrijden zich van tijd tot tijd van bovenmatig of onverteerbaar voedsel door faecaliën af te scheiden. Dit zou moeten worden verwijderd zodra het wordt opgemerkt. Deze afscheiding gebeurt echter niet zo vaak. Het is geweten van een zeven of acht jarige tapijtanemoon Stichodactyla haddoni dat ze slechts tweemaal faecaliën afscheidde, hoewel ze steeds het volledig aangeboden voedsel verbruikte. Zo ving ze een 10 cm lange vlindervis die werd ingezet om Aiptasia te eten. De volledige vlindervis werd opgegeten en er werden geen overblijfselen uitgescheiden. Bovendien at het dier de normale voedselportie van de volgende dag.

Het faecale materiaal is onverteerbaar voedsel, maar het is geen afval. Als het niet wordt verwijderd zal het uw aquarium bevuilen aangezien de bacteriën en andere dieren het zullen eten, maar het zal niet helemaal afgebroken kunnen worden. Het daadwerkelijke afvalmateriaal is het ammoniumion, dat vaak door aquarianen ammoniak wordt genoemd. Zoals de meeste aquarianen weten is het ammoniumion hoogst giftig.

De hoeveelheid ammonium die wordt vrijgegeven door een gezonde zooxanthella-anemoon is niet op te sporen zonder speciale test-apparaten. Zelfs als het dier goed wordt gevoed, zal alle stikstofhoudend afval geabsorbeerd worden door de zooxanthellae van de gastheer en zal het over het algemeen in sommige algenachtige proteïnen of bijproducten omgezet worden en zal het terug door hun gastheer gerecycleerd worden. Het voeden van een gezonde zooxanthella-anemoon is dus effectief een afval vrij proces.

De beste maatstaf voor het voldoende voeden is de groei of de reproductie van volwassen dieren. Als de aquariaan zijn of haar anemoon klein wil houden, zou het aanvankelijk genoeg moeten worden gevoed om lichtjes te groeien tot ze de gewenste grootte bereikt heeft. Dan moet het voedselaanbod gestagneerd worden zodat ze niet verder groeit, terwijl het dier toch gezond moet blijven. Er moet echter op gelet worden dat het dier niet langzaam begint te krimpen, aangezien dit erop kan wijzen dat een probleem zich opdringt, zoals de concurrentie met één of ander dier in de nabijheid. In zulk een geval, zal het voedsel moeten worden verhoogd.

Nog veel succes met het verzorgen en kweken van uw anemonen.

Inloggen Registreren

Uw account aanmelden

Gebruikersnaam *
Paswoord *
Onthoud mij

Account aanmaken

Velden met een sterretje (*) zijn verplicht.
Naam *
Gebruikersnaam *
Paswoord *
Herhaal paswoord *
E-mail *
Herhaal e-mail *

Foto van de maand

Centropyge Foto Tanne Hoff

De halloween heremietkreeft Ciliopagurus strigatus
in het aquarium van Stefaan Fabri

Foto: Patrice Cornelis