Rifspoeling.

Door Ab Ras

U zal het vast wel kennen. Vuilophopingen achter de stenen. Ongemerkt wordt het in de loop van de tijd steeds meer. De oplossing is rifspoeling. Rifspoeling kan op vele manieren. De meest gebruikte methode is een uitstroompijp over de bodem aan de achterzijde. Deze kan dan kortgesloten worden met een aanzuigpijp eveneens aangebracht in het aquarium. Het spreekt vanzelf dat een krachtige circulatie pomp nodig is om het vuil naar de voorkant van de bak te blazen. Nu is het verstandig om rifspoeling mee te nemen in de planning van de opzet en inrichting van het aquarium. Er moet immers ruimte over blijven voor de stroming.

Dat zou er bijvoorbeeld zo uit kunnen zien:

 Op de donkere plekken zullen toch ophopingen ontstaan. Deze dienen regelmatig verwijderd te worden als de ruimte dit nog toe staat.

Ik heb het een tijdje geprobeerd met de volgende methode: De twee middelste uitstromers komen van de opvoerpomp af. Een Eheim 2400 ltr. De Linkse en rechtse Eheim 2400 ltr staan in het aquarium achter de stenen.
De overloop is gemakshalve even weg gelaten.

Ook op deze tekening zijn de zwarte plekken zichtbaar waar evt. detritus zich op kan hopen. Deze depots van fosfaten kunnen evengoed nog flink uitbreiden. Het nadeel van dit systeem is ook nog eens dat de pompen 24 uur per dag draaien. De filterpatronen dienen regelmatig te worden schoon gemaakt of te worden gecontroleerd. Bij een aquarium van 75 cm hoog en 80 breed wordt dat al gauw kunst en vliegwerk. Na drie keer door mijn rug te zijn gegaan was ik deze methode aardig zat. Ook de warmte die deze pompen produceren en het beperkte vermogen ,deden mij opzoek gaan naar een andere zuinigere en efficiëntere methode.

Na een discussie met andere aquariumvrienden over stroom verbruik kwamen we uit op zuinigere pompen. Streamers in dit geval. De Tunze Streamers zijn een stuk energie zuiniger en leven veel meer stroming op. Daarnaast geven ze nagenoeg geen warmte af. Kortom een win- win situatie. De aanschafkosten zijn echter pittig, maar dat haalt u er op lange termijn zeker uit. Ga maar na: geen extra warmte bronnen meer, minder stroomgebruik bij het koelen, meer opbrengst. Daarnaast hebben de Streamers een bredere uitloop wat zorgt voor brede stroming i.p.v. een straal.

Ik stapte dus over naar de Streamers. Nu had ik nog steeds het probleem dat deze maar 1 richting op stroomde. Ik moest dus iets verzinnen om gemakkelijk, en zonder door mijn rug te gaan, de pompen van positie te kunnen veranderen. Daarnaast moet het makkelijk zijn om onderhoud te plegen.

Nu heb ik schotten gemaakt in het aquarium bij de aanvang van het aquarium waar ik mijn hulpmiddelen achter kan verbergen zodat ze niet zichtbaar zijn. Deze schotten staan links en rechts en zijn geïntegreerd in de achterwand. Aan de onderkant is 15 cm open gelaten om daar de stroming onderdoor te laten lopen.

De streamer zijn op een soort tafeltje gemaakt. Van een strook PVC, verkrijgbaar bij de kunststof handel. Ik heb ik een soort lepel gemaakt. Zie foto’s. Het onderste brede gedeelte heeft de breedte van de streamer. De steel heeft de breedte van de rails die bij de streamer wordt geleverd. Het bevestigingsmateriaal wat eveneens bijgeleverd wordt, kan goed wordt gebruikt bij de montage aan het PVC. Het onderste brede gedeelte zetten we haaks om door dit plaatselijk even te verwarmen.

Mbv. Ti-wraps zetten we de kabel vast aan de steel. We kunnen nu het geheel in de hoeken laten zakken achter de stenen. Door enkele keren per week even aan de bovenkant van de steel te draaien , die bovenwater uitsteekt, kunnen we de positie van de pomp veranderen. We kunnen de pompen tegen elkaar in laten werken, met elkaar mee laten stromen etc.…. Bij onderhoud hoeft u enkel aan de steel te trekken om de pomp in zijn geheel te verwijderen. Bij mij werkt het ondertussen alweer enkele jaren zo. Elke keer weer als ik de pompen van positie verander zie ik hoe succesvol de methode is. Ik hoop dat u er ook veel profijt van zult hebben.

Wie heeft het nog niet moeten doen: de zoektocht naar de perfecte steen met de juiste vorm om die ultieme overhang of grot te bouwen in je rifaquarium? Of tijdens de nood aan steksteentjes een groter (duur) stuk steen opofferen om enkele kleine stukjes te krijgen.

Het vergt echter weinig inspanning, kosten & materiaal om zelf levend steen of steksteentjes te maken. En dan nog wel in de vorm of grootte dat je zelf wenst. De enige bestanddelen die je nodig hebt zijn cement & zand (of een vervangproduct), en een mal of gietvorm. Cement vind je in elke Doe Het Zelf zaak, welk soort maakt niet zo veel uit. Zelf geef ik, ivm met de uiteindelijke kleur, de voorkeur aan wit cement. Als zand heb je verschillende mogelijkheden, alles is afhankelijk van de vraag hoe poreus je het steen wil hebben. Hoe grover het zand, des te poreuzer het eindresultaat. Eén van de mogelijkheden is het gebruik van gerecupereerd zand uit je aquarium (na een wissel), goed uitspoelen en klaar. Heb je het graag nog grilliger dan kan je ook koraalbreuk mee in je samenstelling gebruiken. Ook gemalen oesterschelpen zijn een goed alternatief en verkrijgbaar in winkels waar men materialen heeft voor volieres en kippenrennen. Het is dan wel zaak uit te kijken dat het zuiver oestergrid is zonder toevoegingen. Al deze producten hebben een groot voordeel, zij vormen de ideale basis voor kalkwieren om zichzelf op te hechten.

Aan de slag

Als eerste dienen we een mal te hebben om onze specie in te vormen. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden. Een bak gevuld met vochtig zand is ideaal voor de grotere stukken. In het zand kan je de vorm van je steen bepalen en na uitharding gewoon de steen er uit halen en het zand terug gebruiken. Voor steksteentjes gebruik ik liever een mal uit piepschuim.

       
Je kan hierin de vormen smelten met een brandertje of verfstripper. Wanneer de steentjes klaar zijn breek je ze gewoon uit de malletjes.
 Wanneer je de specie niet te waterachtig maakt kan je zelfs het steen gewoon boetseren.

De specie

Het bepalen van de juiste mengverhouding hangt af van welke grondstoffen je gebruik maakt. Eigenlijk is het een beetje experimenteren, maar je zal zien dat alles zichzelf een beetje uitwijst. Bij gebruik van aquariumzand handhaaf ik een mengverhouding van 1 maat cement en 4 à 5 maten zand. Hierbij kan je dan ook nog een hoeveelheid koraalbreuk voegen voor een “luchtiger” resultaat.

In de mal

Voor je de specie in de mal giet is het best om eerst pluggen in de mal te steken. Na de uitharding heb je na verwijdering van deze pluggen dan al reeds gaatjes in je steksteentjes om makkelijker de stekken te bevestigen. Hiervoor kan je gewone schroefpluggen gebruiken, wel eerst een plakbandje er rond zodat er niks in de groeven kan. 

                    

                                                     

Beton heeft de eigenschap sterker te zijn naarmate de uitharding langer duurt, om die reden leg je best een natte doek over de mal gedurende de eerste 2 à 3 dagen. Wanneer je met een zandmal werkt, doe je dat best in een doos waar je een deksel op kan plaatsten, bijvoorbeeld een piepschuim transportbox die we allemaal wel zullen kennen.

Na een week zullen onze steentjes sterk & genoeg uitgehard zijn om uit de mal gehaald te worden.

Belangrijk: uitlogen!!!

Wanneer je steen uitgehard is kan je deze niet zomaar in je aquarium leggen. Door de aanwezigheid van het cement zou je een pH verhoging kunnen krijgen. Je dient eerst het steen uit te logen. We doen dit door de stenen gedurende een 4-tal weken in zoet water te leggen. Regelmatig dit water verversen helpt natuurlijk het procédé  te versnellen, ook beluchten helpt. Je kan ook regelmatig eens de pH testen, na een tijdje zal je een daling waarnemen tot wanneer een stabiel punt is bereikt.

De laatste stap: aging

Natuurlijk heb je nu nog geen “levend” steen. Voor het gebruik als steksteen kan je nu, na goed uitspoelen, onmiddellijk je creaties gebruiken. Om echt levend steen te hebben dien je nog 1 handeling te doen, namelijk “aging”. Leg gewoon je steen in een goed draaiend aquarium of sump, juist zoals je met rifkeramiek zou doen. Na verloop van tijd is je DIY steen niet meer te onderscheiden van “echt” levend steen. Zoals reeds eerder vermeld bestaat je zelf gemaakt steen uit bijna identiek dezelfde materialen als gewoon levend steen. Het biedt dus de ideale basis en bestanddelen om op zeer korte tijd bezet te zijn met de nodige bacteriën en micro organismen.

 

                 (Welke is de "echte" en de "DIY" versie? )

Verschillende hobbyisten, en tegenwoordig zelfs bedrijven, maken tegenwoordig op deze manier zelf levend steen. Het is een goedkoop alternatief om de kostbare & fragiele koraalriffen te sparen en een mogelijkheid meer om in deze hobby je creativiteit kwijt te kunnen. Met de opgeleverde financiële besparing kan je dan weer dat stekje of visje extra bekostigen.

In dit artikel zal duidelijk worden hoe je een PUR achterwand maakt.

Om een PUR achterwand te maken heb je wat materiaal nodig:
PUR rechtstreeks op de achterwand spuiten doe je beter niet, PUR zet erg uit, wat kan leiden tot loskomen van de kitnaden.
Om dat te vermijden koop je een plastic plaat van ong 1mm dikte. Het schuim zelf zit in spuitbussen, te koop op de bouwmarkt. Voor mijn achterwand heb ik twee spuitbussen leeggespoten.
PUR schuim is zeer stevig als het hard is en daarom uitermate geschikt om dingen in vast te zetten. Ik heb er dood koraal en steen in vastgepurd.
Hierdoor kan je een erg hoge opbouw maken zonder veel steen nodig te hebben.
Om al de gepurde platen vast te zetten in het aquarium: een spuitbus TEC7.
PUR is groen of geel gekleurd, als je sneller van deze kleur wilt af zijn (zoals ik) koop je twee componenten EPOXSY verf. Dit is het zowat qua materiaal.

Met PUR kan je de achterwand verschillende vormen geven. Ik heb gekozen voor een 'zwart gat' omdat mijn bak niet al te diep is en hiermee creëer ik erg veel diepte.

Allereerst snijd je de plastic plaat in de vorm die je achterwand moet hebben. Als je gaat werken met schuine delen duidt je best met een potlood de kant aan die je gaat bespuiten.

Buiten leg je de plaatjes op wat krantenpapier en voor je begint te spuiten schud je goed met de spuitbus PUR.
De plaatjes spuit je nu vol met PUR. Spuit zeker niet te veel! Tussen de strepen mag er gerust wat ruimte zitten, pur zet erg hard uit.

Dood koraal of dergelijke duw je in het schuim en zet je vast door er bv een plank op te leggen.

Na ongeveer 3 minuten is het PUR schuim in volume verdubbeld. Om plaats te besparen druk je met je vingers het PUR plat. Je mag gerust goed doorduwen, de uren erna zal de PUR nog blijven uitzetten.

  
Platen vastzetten in het aquarium: snel even de hoeken afsnijden, zodat ze mooi ik elkaar passen en op de plastic een paar grote klodders TEC7.
Eens ze in het aquarium staan moet je er voor zorgen dat ze goed vast staan om te drogen. Wat planken en klemmen kunnen erg handig zijn.

Zorg dat er geen al te grote holtes achter de platen komen ivm stilstaand water.Wat er kan gebeuren, zoals bij mij, is dat de plaatjes bol gaan trekken. Het is slechts een kwestie van ze dan weg te snijden met een cuttermes. (opgepast voor de vingers!!)

Als de TEC7 na 24 uur volledig opgedroogd is spuit je de hoeken op. Ook hier weer niet te veel gebruiken en na 3 minuten goed platdrukken.

Nu ziet je achterwand helemaal groen, geel of een mengeling daarvan. Van deze kleur zie je na een half jaar niets meer, kalkalgen zullen de achterwand helemaal bedekken. In afwachting daarvan kunnen we het PUR al schilderen.
Twee componenten exposy is hier volledig geschikt voor.

Volgens de verhouding mengen, kleurstof bijvoegen en je hebt een prachtige verf om de achterwand mee te schilderen.

 Soms dekt een laag niet genoeg en schilder je nog een tweede.

Voor je het aquarium vult met zeewater, eerst een paar keer spoelen met een mengeling van water en azijn.

Je bent nu de trotse bezitter van een PUR achterwand.

Voordelen:

- Niet al te duur tegenover rifkeramiek (ik was zo'n 30 euro kwijt);
- De mogelijkheid om je achterwand te maken zoaals je volledig zelf wilt;
- Je kan er stekjes inprikken;
- Minder plaatsinname dan bij rifkeramiek.

Nadelen:

-je hebt tijd nodig om dit te maken.

Alle foto's: Mathijs Van de Poel